TE AOBITI IBUKIN BOUTOOKAN BUTIN BOWI (CORPORATE SERVICE DIVISION)

Makoro 1: Rongorongon teutana te Botaki ni Kabowi (Judiciary)

Makoro 2: Tamnein te Aobiti ibukin Boutokaan Butin Bowi (ABBB)

Makoro 3: Taben te Aobiti ibukin Boutokaan Butin Bowi (ABBB)

Makoro 4: Kainikatikun te Botaki ni Kabowi

Makoro 5:  Te reitaki ma te Botanaomata riki butimaean ao nikoan te Ngurengure iroun te Tienta ibukin nikoan Ngurengure

Makoro 6: NGURENGURE aika AKI kona ni boukaki iroun te Tienta ao aroia ni buokaki itinanikun te Tienta

Makoro 7: NGURENGURE aika a KONA ni buokaki iroun te Tienta

Makoro 8: Kawai aika a riai n touaki ibukin nikoan te NGURENGURE

Makoro 9: Aron kanoakin ao butimaean te Booma ibukin te Ngurengure

Makoro 10: KAINIBAIRE – NGURENGURE NI KAINETI MA ANUAIA, AROAROIA AO KATEIA TAAN MOTI

Makoro 11: Inaomatam aika a kakawaki ngkana ko bukinaki ba ko karaoa te bure ke te kairua

Makoro 12: Te Aobiti ibukin te Mane inanon te Botaki ni Kabowi

 

MAKORO 1: Rongorongon teutana te Botaki ni Kabowi (Judiciary)

Imwiin Maati 2019 ao e a tonu raoi arana ba te Botaki ni Kabowi ke te Judiciary ma ana Unimane ae te Tia Moti ae Rietata ao ikawaina (Senior Responsible Officer and Accounting Officer) ae e kinaki n arana ae te Mataniwi ibukin Tauan Mwiin Bowi iaon Kiribati (Chief Registrar) irarikin tabena ae kabutan ao tararuan te Botaki ni Kabowi n aia ibuobuoki te Kauoman Mataniwi ibukin Tauan Mwiin Bowi iaon Kiribati (DCR), Mataniwiin Aia Bowi Taan Moti (Chief Magistrate) ao te Mataniwi n te Aobiti ibukin Boutookan Butin Bowi (Executive Director).

Teniua rabata inanon te Botaki ni Kabowi ba Bowi aika Ririeta (te Bowi ae Rietata ao te Bowi ni Mangatang ke te High Court ao te Court of Appeal) ao a tararuaki iroun te Kauoman ni Mataniwi ibukin Tauan Mwiin Bowi ke te Deputy Chief Registrar (DCR).

Te kauoua n rabata iaan te Botaki ni Kabowi bon Aia Bowi Taan Moti (Magistrates’ Court) are e tararuaki iroun Mataniwin Aia Bowi Taan Moti ke te Chief Magistrate (CM).

Te kateniua n rabata iaan naba te Botaki ni Kabowi, are e a tiba tei ni March 2019 bon te Aobiti ibukin Boutokaan Butin Bowi (Corporate Service Division) ao e tararuaki iroun te Mataniwi n te Aobiti ibukin Boutokaan Butin Bowi (ABBB) ke te Executive Director (ED).

Oin taben te Botaki ni Kabowi a makuriaki iroun te Bowi (Bowi aika Ririeta ao Aia Bowi Taan Moti). A boutaki bowi aikai iroun te ABBB ma tabena akana a kona n noraki ni Makoro 3 inano.

 

MAKORO 2: Tamnein te Aobiti ibukin Boutokaan Butin Bowi (ABBB)

 

MAKORO 3: Taben te Aobiti ibukin Boutokaan Butin Bowi (ABBB)

1. BUTIN TE AOBITI (GENERAL ADMINISTRATION) iaan ana tararua te Manatia ibukin Butin te Aobiti (AM) — Butin te aobiti ni boutokai rabata Bowi, Butimaeaia aomata, ao Tararuan aroia taan makuri (kateirakeaia, mwengaraoia, kaniwangaia, boakiia ao kamotirawakia, baoia) ao kawakinan rongorongo ao tararuan te Tabo ni Boki.

2. KARIKIRAKE AO TE REITAKI MA TE BOTANAOMATA iaan ana tararua te Manatia ibukin Karikirake ao Reitaki (DPRMTararuan taian Kateitei ao Karikirake ni kateimatoai tamaroan kateitei inanon ana maake te Botaki ni Kabowi (infrastructure development), Karikirakean aroia taan makuri (HRD) rinanon mwaane ni bouka, ao Tararuan te Reitaki ma te botanaomata ao Tinaniku, ao Butimaean ao Nikoan Ngurengure.

3. TE AOBITI IBUKIN TE AKAUNTI iaan ana tararua te Tinia n te Akaunti (SAButimaean karekemane, karaoan bakamane, bobwai, kataumane ao ibuobuoki iaon butin te Botaki ni Kabowi n ana itera te mane ma te kataumane.

4. RABAKAU IAON TE ITOMAN iaan ana tararua te Manatia n te Rabakau iaon te Itoman (ITM) — Te Maneaba n Reitaki (website), Internet, Communications, Software/Hardware management.

5. ANA BUREITIMAN TE BOTAKI NI KABOWI iaan ana tararua bureitimanin te Botaki ni Kabowi – Kabuti beba ni bowi, Katikan bwaai n ana moti te Bowi, Tararuan bwaai ake a katikaki, Kabonakoan bwaai ake a katikaki n ana moti te Bowi.

 

MAKORO 4: Kainikatikun te Botaki ni Kabowi

P.O. Box 501, Betio, Tarawa, Republic of Kiribati.

Emails aika a rangin kakawaki: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. ao This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it..

63030010 Aio ana number te Botaki ni Kabowi ae e kona ni katomatoma ma ana aobiti ao mangana ma ana tabo ni bowi i Kiritimati, Bikenibeu ao Bairiki.

Te reitaki ma te Botaki ni Kabowi e kainnanoa ana sim Ocean Link. Karekea ana sim Ocean Link ibukin bebeten te reitaki. Iaon kawaina n reke ana tareboon te Vodafone.

 

MAKORO 5: Te reitaki ma te Botanaomata riki butimaean ao nikoan te Ngurengure iroun te Tienta ibukin nikoan Ngurengure

E taraaki te Ngurengure iroun te Tienta ba te b’ai ae tamaroa ibukin katamaroan ana waaki te Botaki ni Kabowi. Ni barongaan ao nikoan te Ngurengure ao iai te Booma (te Booma) ae e riai ni kanoaki iroun te Tia Kan Buokaki.

NGURENGURE mai irouia aika a kinaaki ba kaain te Toamatoa a kona ni kawaraki iaan aia Tienta i Nanikaai ke iaan aia auti ibukin buokaia ao ni kanoan te Booma. Ma aio e kainnanoa ana ibuobuoki te Toamatoa Tienta ibukin nakoraoin te maroro ma koraki aika a kakawaki aikai.

MAKORO 6: NGURENGURE aika AKI kona ni boukaki iroun te Tienta ao aroia ni buokaki itinanikun te Tienta

  1. Ngurengure aika kanoan te tangitang ae e wene imatan te Bowi. Buokam n aei ba kona karekea am lawyer ba ngaia kawain buokam.
  2. Iai inaomatam ni butia te Tia Moti are e ongoraea am tang ba e na keerikaki man ongoraean am tangitang ma ko riai ni karaoa aei inanon te Auti ni Bowi n tain ongoraean am tang.
  3. Ngurengure ni kaineti ma lawyers, a riai ni karaoaki n te reta nakon: President, Kiribati Law Society. E kona te Tienta ni karokoa am reta ni nnena.

MAKORO 7: NGURENGURE aika a KONA ni buokaki iroun te Tienta

Ko riai ni kanoa te Booma ngkana iai am kanganga ni kaineti ma aika a taekinaki inano -

  1. Tangiran te Miniti ke te Moti n te Koroboki. E riai n reke iroum te Miniti ao te Moti n te Koroboki man te Bowi n tokin ongoraean am tang are ena kaotia ba tera te Moti iaon am tang. A riai n reke iroum te Miniti (Minutes) riki te Moti (Judgment/Ruling).
  2. Taotaonan Ongoraean te Tang. Taonan ongoraean te tang nakon te tai teuana, ko riai n ata bukina ao e riai n rau nanom iai.
  3. Wenemaanin ongoraean te tangitang ao ana Takete te Bowi. E ongoraeaki te tang inanon te maan ae e a tia ni katauaki iroun te Bowi. Angiina aika uarereke ni bebete aroia a riai n tia inanon 6 namakaina ao aika bubura aroia e kona n riaon 6 namakaina maanin ongoraeaia.
  4. E Bua Taekan te Tang. E kona ni bua taekan te tang ibukina ba te tia tang ai bon akea nanona nako iai. Ma e kona naba ni bua taekan te tang ni makuri n aki tarab’ai irouia taan makuri n te Bowi.
  5. Anuan te tia makuri ae e aki raoiroi. Anua ma katei aika a karika tinemarain te ibuobuoki nakon te tia kan buokaki ao okiokin te tia kan buokaki, bon akea nnena n te tabo ni makuri.
  6. Kamanoan Inaomatan te aomata. Iai tabeia taan makuri n te Botaki ni Kabowi ni kamanoa inaomatan te aomata ao tiaki ngaaia taan urua ni kaunga uruan te inaomata aika a kamanoaki iaan Ana Oin Tua Kiribati.

MAKORO 8: Kawai aika a riai n touaki ibukin nikoan te NGURENGURE

Ngkami akana kam mena iaon abamakoron Kiribati itinanikun Tarawa, kam kona reitaki iaon te email aikai This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. ao This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. ibukin baninin rongorongon te Booma anne. E kona naba te court clerk n ibuobuoki nakon aei.

Ibukia kaain Betio ma South Tarawa -

  1. Kawara te Tienta n te Botaki ni Kabowi i Betio
  2. Tangira te Booma ao Kanoaia

(i) Ibukin kanoakin te Booma, kam kona n tangira ana ibuobuoki te Court Clerk ngkami akana kam mena i Kiribati itinanikun South Tarawa ma Betio ke ana ibuobuoki te Tienta ngkami akana mena iaon South Tarawa ma Betio.

(ii) Ngkana e rekereke am Ngurengure ma te tang ae wene imatan te Bowi ao tangira te case number mai iroun te Court Clerk ma uringnga ma wareka moa Makoro 6 (Ngurengure aika aki kona n reke buokaia n te Tienta) ao Makoro 7 (Ngurengure aika a kona n reke buokaia n te Tienta) ni matata iai.

    3. Kanoai ni kabane ake a tangiraki ba ana kanoaki ao tiainaia.

    4. Katikua iroun te Court Clerk ao ko bon kona naba n tangira am copy ngkana ko tangiria ni karokoa am Ngurengure n emails akana tia n kaotaki ieta ao inano ikai.

    5. Ngkana iai am email ao am phone namba iaon te Booma ao kakoaua ba ko waekoa n okiraki ibukin rongorongon am Ngurengure.

MAKORO 9: Aron kanoakin ao butimaean te Booma ibukin te Ngurengure

A. Kanoakina ao Butimaeaia

1. Ko aki riai ni kanoaa te Booma ngkana akea ngurengurem

2. Ko aki kona ni kanoaa te Booma ibukin temanna, ma ti ngkana ngkoe te lawyer

3. Ko kona ni buokaki irouia kaain te Tienta ni kanoakin te Booma ma a riai n tauraoi rongorongo aika a banin ibukin buokam

4. A riai ni bane ni kanoaaki tabo iaon te Booma ake ko riai ni kanoai

5. Tii Booma aika a kanoaki raoi aika ana butimaeaki ao ni karinaki n ana rekoti te Tienta ibukin karekean buokaia

6. Booma ake a butimaeaki a bon tauaki mwiia n ana database te Tienta

 

B. Rongorongo aika a tangiraki ibukin baninin taekan te Ngurengure iaon te Booma

Aika a tangiraki: -

1. Aram ae banin

2. Namban am tareboon

3. Am Email Address

4. Aran te kawa ae ko mena iai ao aran te abamakoro are ko mena iai

 

C. Ngurengure ni kaineti ma anuaia taan moti aika a kona ni karika te iremwe nakon ongoraean te tang

Aika a tangiraki:

1. Namban te tang ke te case (Case Number) – e rangin kakawaki aio ba e na etiruru ibukin waekoan reken buokam. Ngkana ko aki ataia ba tera te keiti namba ao reitaki ma am lawyer ke te court clerk ke te Tienta ibukin buokam.

2. Ngkana e a bon aki kona n reke te keiti namba, ao aikai rongorongo aika ana tangiraki: -

3. Aran te Tia Moti ae banin

4. Aran te Tia Tang ao te Tia Kaitara te Tang (Names of parties)

5. Te Namakaina (month) ma te Ririki (year) are e ongoraeaki iai te tang

6. Taekana teutana ba te tang anne iaon te tera (te katei ke te aba ke te kaburebure - (civil, land or criminal)

7. Te tabo (village and island) are e ongoraeaki iai.

 

D. Ngurengure ba akea Minitin ke Motin te bowi ae e koreaki ae e tauraoi

Ni bon etina ma riaina ao e riai n iai n taainako minitin ao motin te bowi, ngaiare iai am riai n tangira te miniti ao te moti, riki te Moti. Ao aikai a riai n tauraoi ni waekoa imwiin tian ongoraean te tang iroun te bowi. Te court clerk ngaia tabena katauraoan te miniti ao bon ngaia are e na kaineti te ngurengure nakoina ngkana akea te miniti. Te Tia Moti ngaia tabena katauraoan te Moti ao bon ngaia are e na kaineti te ngungure nakoina ngkana akea te Moti. E rangin kakawaki ba e na iai te Miniti ao te Moti aika a koreaki ao ana reke iroum n akea boona. Ma ngkana a bua baikanne ao tabem kaboakin te kaobi.

 

Aikai aika a tangiraki:

 

1. Aran te court clerk ae banin ke/ao aran te Tia Moti ae banin

2 Ana tangiraki naba akana taekinaki ieta n C1, C3 nakon C7.

 

 

E. Ngurengure ni kaineti ma te tobwa ae e kamwengabuaka

Ngkai bon aomata ngaira ma tabera aika maiti ao e na iai taai ake e na kona n tibanako te makuri n tobwa n aki roko n tamaroana are e kantaningaki. E ngae n anne ao are e roko n te Botaki ni Kabowi ao e riai n tobwaki raoi ba e na okira ana auti ao e na kukurei ao n rauaki n te tobwa ae iai te katei-ni-Kiribati inanona are te moamoa-aomata ao te karinerine.

Aikai aika a tangiraki:

  1. Aran te Tia Makuri ae banin
  2. Rongorongon te tobwa ae e kamwengabuaka
  3. Te tai ma te bong, te namakaina ao te ririki are e riki iai te tobwa ae kamwengabuaka
  4. Namban am tareboon ao am email address.

F. A butimaeaki iango ni katamaroa ao a kona ni koreaki n te beba ae uarereke ao ni karinaki inanon te Suggestion Box.

G. E kona n noraki ao n downloaded te Booma ibukin te Ngurengure (Complaint Form) man te Document portal n te website aei.

MAKORO 10. KAINIBAIRE – NGURENGURE NI KAINETI MA ANUAIA, AROAROIA AO KATEIA TAAN MOTI (JUDGE/MAGISTRATE)

A.  AIA NGURENGURE AOMATA NI KAINETI MA TE TIA MOTI (MAGISTRATES)

  1. Kororeta nakon te Principal Magistrate Ms. Arian Arintetaake, P.O. Box 501, Betio, Tarawa; ao kaobi am reta anne nakoia nakai n aia address aikai –
  1. Chief Magistrate Mr Aomoro Amten, P.O. Box 501, Betio, Tarawa.
  2. Chief Registrar, P.O. Box 501, Betio, Tarawa.
  3. Email to Executive Director of the Corporate Service Division This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.ke This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.  
  1. Taiaoka angania taan kairiri i Tarawa aia tai ni kona n nikoa am kanganga ao n okiriko ao ni karekea raun nanom.
  1. Ngkana te kanganga ae uarereke ao e riai n nikoaki n te tai ae waekoa n aki raka manna iaon teuana (1) te wiiki.
  2. Ngkana te kanganga ae bubura ao e riai n nikoaki n aki raka manna iaon teuana (1) te namakaina.
  1. Kantaningaia ba e na iai te kaeka nakon am ngurengure ni kaotia ba e a baka iaa te ibuobuoki nakon am ngurengure.
  2. Ngkana akea te kaekaeka irouia taan makuri ke ngkana e aki reke raun nanom inanon taai akana a maneweaki ieta ao e na tabeakinaki am ngurengure ao karekean raun nanom iroun te Chief Registrar rinanon te Tienta ibukin Ngurengure (Complaint Center) n te kantaninga ba ko copy am reta ni ngurengure n aron are e tangiraki iaan 1(ii) ao 1(iii) ieta.
  3. Kantaningaia ba e na reke buokam iroun te Tienta ibukin Nikoan Ngurengure (Judiciary Complaint Center) ao ni kaekaki am reta ni kamatataki iai te bai ae e na karaoaki ke n tia ni karaoaki ibukin nikoan am Ngurengure.
  4. Te Ngurengure ae e tinebu ni kaineti ma te Tia Moti, tokin kawaina bon te Judicial Ethics Committee are e bon kaainaki iroun te Tia Moti ae e Rietata, te President n te Bowi ni Mangatang, te Chief Registrar ao te Chief Magistrate.
  5. E kona n tekateka te Judicial Ethics Committee n tii uoman kaaina n noran riaina.

 

B: AIA NGURENGURE AOMATA NI KAINETI MA TE TIA MOTI N TE BOWI AE RIETATA (JUDGE)

  1. Kororeta nakon te Deputy Chief Registrar P.O. Box 501, Betio, Tarawa ao kaobi am reta anne nakoia nakai n aia email address aikai –
  1. Chief Registrar, P.O. Box 501, Betio, Tarawa.
  2. Executive Director of the Corporate Service Division, This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. ke This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
  1. Taiaoka angania taan kairiri i Tarawa aia tai ni kona n nikoa am kanganga ao n okiriko ao ni karekea raun nanom.
  1. Ngkana te kanganga ae uarereke ao e riai n nikoaki n te tai ae waekoa n aki raka manna iaon teuana (1) te wiiki.
  2. Ngkana te kanganga ae tinebu ao e riai n nikoaki n aki raka manna iaon teuana (1) te namakaina.

    8. Ngkana akea te kaekaeka ke ngkana e aki reke raun nanom inanon taai akana a maneweaki ieta, ao e na tabeakinaki am ngurengure  ao karekean raun nanom iroun te Chief Registrar rinanon te Tienta ibukin Ngurengure (Complaint Center) n te kantaninga ba ko copy am reta ni ngurengure n aron are e tangiraki iaan 1(i) ao 1(ii) ieta.

    3. Kantaningaia ba e na reke buokam iroun te Tienta ibukin Nikoan Ngurengure (Judiciary Complaint Center) ao ni kaekaki am reta ni kamatataki iai te bai ae e na karaoaki ke n tia ni karaoaki ibukin nikoan am Ngurengure.

    4. Te Ngurengure ae e tinebu ni kaineti ma te Tia Moti, tokin kawaina bon te Judicial Ethics Committee are e bon kaainaki iroun te Tia Moti ae e Rietata, te President n te Bowi ni Mangatang, te Chief Registrar ao te Chief Magistrate.

    5. E kona n tekateka te Judicial Ethics Committee n tii uoman kaaina n noran riaina.

MAKORO 11: Inaomatam aika a kakawaki ngkana ko bukinaki ba ko karaoa te bure ke te kairua

  1. Ko riai n ataia ba ko tei imatan ana rabata te Botaki ni Kabowi n aron te Bowi n Tia Moti (Magistrate Court) ke te Bowi ae Rietata (High Court) ni kakoaua etin ao riain ongoraean ao bairean taekam ni kaineti ma te bure are ko bukinaki iai.
  2. Bon tii ana rabata te Botaki ni Kabowi aikanne aika a kona n taekinna ba ko bure iaan te Tua.
  3. Iai am riai n ataia naba ngkekei ba tera te bure ae ko bukinaki iai, n anganaki am tai ae tau ibukin am kaeka ke ni kakaea buokam, n ongoraeaki naba te bukibuki n te tai ae waekoa, ao te kona ni kaeka ngkoe ke am lawyer ae ko tangiria are e bon kona n akea boona ni kaineti ma Aia Lawyer Aomata.
  4. Iai am riai n tangira am tia kakoaua ao am riai naba n titiraki nakoia taan kakoaua ake a tei ni kaitarako.
  5. Iai am riai n tangira te rai-taeka n noran riaina.
  6. Ko aki kona ni imanonoaki nakon rongorongo aika a bobuaka ma am rongorongo ke ni imanonoaki ba ko na butimaea te bukinaki n te bure.
  7. Iai te ibuobuoki ae onoti nakoia ataei ao koraki aika iai toa-buakan rabataia.
  8. Ko aki kona n tei n te Bowi uoua te tai n te bure ae titebo ae ko a tia n tei iai.

MAKORO 12: Te Aobiti ibukin te Mane inanon te Botaki ni Kabowi

E uki te aobiti ni mane n te Botaki ni Kabowi man 9am nakon 4pm

Taben te aobiti akana a tia ni maneweaki ieta ni Makoro 3 ao teuana mai iai butimaean te bubuti ibukin te bakamane (claims) ma bebana aika tiaki katoto ao biriakinan te b’akamane (claim) ma te Aobiti ibukin te Mane i Bairiki (Ministry of Finance) are e karaoaki iai te anaimane (payment).

E karaoaki te anaimane i Bairiki n te the Ministry of Finance, ao tiaki n te Botaki ni Kabowi i Betio.

Ibukin karekean aia mane taan moti ake a rangin maan ni makuri n Tia Moti (EX GRATIA ALLOWANCE)

E na tii reke te mane nakoia taan moti ake a tia ni motirawa man te makuri.

  1. Te reta ni kamatoa am riai nakon te mane (claim letter)
  2. Te Beba ni Kakoaua te makuri n Tia Moti (Warrant)
  3. Te Beba ke te reta ni kakoaua ibukin tokin te makuri.

Ibukin te Tia Moti are e a tia ni mate ao te mane aei e na tii reke nakoia buuia ngkana e maiu te buu. Ngkana ai akea rabataia ni kauoman ao e kona n reke nakoia natiia, ma e na tangiraki ana moti te Bowi ni kamatoai araia naati akana ana reke nakoia ana mane te mate.

Login Form

logo hc.jpg
logocsd.jpg
logomcd.jpg
_DSC0257.jpeg
_DSC0278.jpeg
_DSC0280-2.jpeg
_DSC0290-2.jpeg
_DSC0240.jpeg